Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, Ελλάδα

Ιωάννης Μεταξάς αναφορά Ιωάννα Φωκά διέπεται από άδεια Creative Commons Αναφορά-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Unported.

Την πρώτη συνάντηση θα διαδεχθούν πολλές συναντήσεις και συζητήσεις, κατα τις οποίες ο Μεταξάς του δηλώνει απεριφράστα τα περί ουδετρότητος της Ελλάδος, ενώ συγχρόνως επιδιώκει να υπογραφεί νέο σύμφωνο με την Ιταλία αφού είχε εκπνεύσει το του 1928, λόγω παρελεύσεως της δεκαετίας. Ο Μεταξάς προσπαθεί επίσης να διατηρήσει φιλική ατμόσφαιρα στις συναντήσεις τους, παρόλη την φανερά προκλητική στάση της Ιταλίας και την γνωστή του προιστορία της. Από το 1911 η Ιταλία κατέχει τα Δωδεκάννησα. Αυτά είναι που ονειρεύεται να πάρει πίσω ο Μεταξάς, διαμορφώνοντας την εξωτερική του πολιτική ως σύμμαχος της Αγγλίας.

Στις αλλεπάλληλες προκλήσεις των Ιταλών, παραβιάσεις εναερίου χώρου, βομβαρδισμούς πλοίων, ανακίνηση αλυτρωτισμού Τσάμηδων, ο Μεταξάς καλεί τον Γκράτσι και ζητά εξηγήσεις. Παράλληλα το σύνθημα της «φιλίας» ο Μεταξάς θα το παίξει ως το τέλος, ακόμα και όταν θα τορπιλίσουν την ΕΛΛΗ, ενώ συγχρόνως το άγρυπνο μάτι του παρακολουθεί τα πάντα.

8 Μαίου 1939. Παρακολούθησις Αλβανίας, Τουρκίας, Ρωσσίας.

21 Αυγούστου 1939. Μεσημέρι Γκράτσι. Επί μίαν ώραν του λέγω όλα τα παραπονά μας κατά της Ιταλίας, και ότι έχει άδικο κτλ. Ηρθε καλά γιατί βράδυ ειδήσεις Συμφώνου Γερμανοσοβιετικού. Μια εκτεταμένη καταγραφή σχετικά με αυτή τη συνάντηση σημειώνει και ο Γκράτσι. «Μετά μία σύντομη ανταλλαγή απόψεων για την γενική κατάσταση την οποία ο Μεταξάς βλέπει με μεγάλη απαισιοδοξία, ενώ επρόκειτο να αποχωρήσω ο Πρωθυπουργός με παρεκάλεσε να μείνω γιατί επιθυμούσε να συζητήσει μαζί μου το όλο θέμα των ιταλοελληνικών σχέσεων».

Η Ιταλία ουδετέρα σημειώνει με ανακούφιση ο Μεταξάς την 1η Σεπτεμβρίου 1939. Συνομιλεί με τον Πάλαιρετ, Πρέσβυ της Αγγλίας στην Αθήνα και την επομένη ομιλεί με τον Γκράτσι, κα δίνει οδηγίες στο Μανιαδάκη. Απαγορεύονται οι συζητήσεις και τα σχόλια, εις τα καφενεία, τας οδούς, τα τραμ, λεωφορεία, σιδηροδρόμους και δημόσιους εν γένει χώρους περί των εμπολέμων.

6 Σεπτεμβρίου 1939. Συνομιλία με Γκράτσι Αφήνω να εννοήση κοινήν επιστράτευσιν. Θα πιάση; Ησυχία παρακολούθησις εις τον Χάρτη. Ανυσηχία μου δια την οικονομικήν εξέλιξιν.
7 Σεπτεμβρίου 1939. Συνομιλία με Ερμπαχ. Παράπονά μου δια την φιλοβουλγαρικήν τους στάσιν. Αφ' ετέρου αβρότητες. Αν νικήσει;
8 Σεπτεμβρίου 1939. Υπουργικόν Συμβούλιον. Δραστηριότης γενική.
9 Σεπτεμβρίου. Βιομήχανοι απολύουν εργάτες των. Τους ηπείλησα ότι θα δημεύσω τα εργοστάσια των αν δεν τους ξαναπάρουν όλους. Δυσκολίαι μεγάλαι με τα πληρώματα των εμπορικών μας πλοίων.
12 Σεπτεμβρίου 1939. Παρακολούθησις εξωτερικών γεγονότων εντατική. Εσωτερικαί δυσκολίαι πολύ μεγάλαι. Οχι ανυπέρβλητοι.

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος στην Ευρώπη αρχίζει την 1η Σεπτεμβρίου 1939 με την είσοδο της Γερμανίας στην Πολωνία όπως αναφέρουν πολλοί ιστορικοί και όπως σημειώνει και ο Μεταξάς.
Ομως η αντίστροφή μέτρηση για την Ιταλική επίθεση στην Ελλάδα την 28^η Οκτωβρίου, έχει αρχίσει από την εισβολή της Ιταλίας στην Αλβανία, την Μεγάλη Παρασκευή 7 Απριλίου 1939, λίγες μέρες μετά από την «φοβερή απόφαση» του Μεταξά, να αντισταθεί σε περίπτωση εισβολής ξένης δυνάμεως (18 Μαρτίου). Η προετοιμασία του στρατού και η εξωτερική πολιτική όμως ειχε αρχίσει από το 1936 και η "Γραμμη Μεταξά" από το 1939.

Στην βοήθεια που ζητάει από τους Συμμάχους απελπίζεται. Ολην ημέρα με οικονομικάς προτάσεις Αγγλίας και Γαλλίας. Θέλουν να μας γδάρουν το πετσί μας. Οι Γάλλοι θέλουν να μας τα πάρουν όλα.
24 Δεκεμβρίου . ...Εκδηλώσεις αγάπης από τον κόσμο. Αλλωστε παντού όπου πηγαίνω..... Αλλά μέσα μου δεν φεύγει η αγωνία και η πίκρα με τον τρόπο που μας μεταχειρίζονται και απειλούν να μας μεταχειρισθούν οι Αγγλοι και Γάλλοι.

Η υγεία επιδεινώνεται και στις 3 Απριλίου 1940. Tελικά πέφτει άρρωστος 14 μέρες. και αιμορραγεί από το στομάχι...

10 Μαίου 1940. Εισβολή Γερμανών εις Ολλανδίαν και Βέλγιον. Εξεράγη εκεί η λαίλαψ. Πτώσις Τσάμπερλαιν. Τσώρτσιλ σχηματίζει κυβέρνησιν.
14 Μαίου 1940. Καταστροφή Ολλανδίας και πιθανόν Βελγίου. Αλλά πόσον θα βαστάξει η Γερμανία; Και εις τον άλλον πόλεμον παρ' όλας της τας επιτυχίας έπεσε. Το ζήτημα είναι για μας το κατά πόσον ο θόρυβος της Ιταλίας είναι σοβαρός.
20 Μαίου. αναμενομένη έξοδος Ιταλίας από ώρας εις ώραν. Απόψε μίλησε ο Μουσολίνι. Κατά πάσα πιθανότητα πόλεμος Ιταλίας.- Ας μας βοηθήσει ο Θεός.
31 Μαίου. Από παντού σχεδόν βέβαιες ειδήσεις Ιταλία θα εξέλθει στον πόλεμον...
1 Ιουνίου ...Οδηγίαι εις τρία Επιτελεία. Κέρκυρα, Πάτρα, τμήμα στόλου Πύλον, Σούδα.
10 Ιουνίου ...στας 7 το βράδυ Μουσοlίνι κηρύττει τον πόλεμον και δίδει διαβεβαιώσεις για Ελβετία - Γιουγκοσλαυία - Ελλάδα -Τουρκία και Αίγυπτο...Τι θα απογίνει ο κόσμος; Τι καταστροφές! - ας γλυτώσει η φτωχή μου Ελλάς! - Αλλά τι ημέρα η σημερινή για μένα! Κόλασις!
26 Ιουνίου. Αγγλοι μας αφήνουν άοπλους.
14 Ιουλίου ...Βαθειά πίκρα μου μέσα μου. Αν υπερισχύσουν οι Γερμανοί εμείς θα γίνουμε δούλοι τους. Αν υπερισχύσουν οι Αγγλοι θα γίνουμε δούλοι αυτωνών. - Αν κανένας τους η Ευρώπη θα καταρρεύση. Τι μελαγχολία θεέ μου.
13 Αυγούστου 1940. Μετά μικράν σιγήν συνέχισις ύβρεων ιταλικού τύπου εναντίον μου προσωπικώς. - Σιγή Γερμανών. - Αντίστασις Μαυρουδή. - Ολοι φοβούνται. Μόνος εγώ ενεργώ.

Ο Γκράτσι σημειώνει: Επαναλαμβάνω ότι η Ελλάδα είχε μιά και μόνη επιθυμία να μείνει ουδέτερη, και μόνο ένα φόβο μήπως τεθεί σε κίνδυνο η ουδετερότητα. Γι αυτό απεκλείετο να συγκατατεθεί να συνάψει μαζί μας τον Σεπτέμβριο1939 ένα μακροπρόθεσμο σύμφωνο, τέτοιου είδους ώστε μοιραίως να εμφανίζεται στα μάτια των άλλων ως μία συγκεκαλυμμένη ή μερική προσχώρηση στον Αξονα.

Ο Μεταξάς στις 19 Δεκεμβρίου, παρίσταται στην τιμητική διάκριση που γίνεται στο Μποτάι Ιταλό Υπουργό Εθνικής Παιδείας Μποτάι, στη Θεσσαλονίκη.
Όμως στην υγεία του αισθάνεται «τορπιλισμένο καράβι».

4 Απριλίου 1939 Μεγάλη Τρίτη...Από Αλβανία από ημερών ειδήσεις ανησυχαστικαί. Σημειώνει όταν λαμβάνει ένα τηλεγράφημα που του έστειλε ο εκεί Πρέσβυς Σκέφερις, λέγοντάς του ότι «στον Αυλώνα οι Ιταλοί ομιλούν απεριφράστως περί αμέσου καταλήψεως της Κερκύρας εν περιπτώσει γενικωτέρας περιπλοκής» (ΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟΣ Αριθ. 6). Ηδη από τις 4 Απριλίου η ανησυχία του για εισβολή των Ιταλών παρ' όλες τις επίσημες διαβεβαιώσεις της Ιταλίας ότι δεν επιθυμεί να διαταράξει την ειρήνη στην Αδριατική. Την επομένη της εισβολής ο Βασιλέας της Αλβανίας Ζωγ, χωρίς προειδοποίηση φθάνει με τον Πρωθυπουργό του στην Φλώρινα Ο Μεταξάς αντιδρά άμεσα. Με τηλεγράφημα στη Ρώμη ανακοινώνει ότι έχει λάβει τα μέτρα του ώστε να αποκλεισθεί η οιαδήποτε επί του ελληνικού εδάφους πολιτική δράσις του Βασιλέως Ζωγ (ΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟΣ Αριθ.19). Στον τίτλο του Βασιλείου της Ιταλίας (1861-1946). θα περιληφθεί πλέον και η Αλβανία.

8 Απριλίου 1939 Μεγάλο Σάββατον Ανάστασις με τι καρδιά, ευθύς μετά Ανάστασιν συνομιλία με Waterlow - Hοpkinson,
παρών Μαυρουδής.
9 Απριλίου 1939 Ολίγον μετά μεσάκνυκτα. Ανακοινώνω Waterlow - Hοpkinson τας ειδήσεις Ρώμης Ασημακόπουλου και ότι έχω απόφασιν να αντισταθώ μέχρις εσχάτων, ότι πόλεμος θα επεκταθή εις όλην την Ελλάδα - και ότι προτιμώ την τελείαν καταστροφήν δια τον τόπον μου παρά την ατίμωσιν.

Η αγωνία του Μεταξά αρχίζει από αυτή την εποχή διακοπτόμενη από μερικές αναλαμπές ελπίδας, ότι η Ελλάδα ίσως να μην εμπλακεί στην πολεμική αναμέτρηση του Αξονος με τους Συμμάχους. Φωτεινές είναι και οι μέρες που διαπιστώνει ότι τα κοινωνικά μέτρα που είχε λάβει έχουν ανταπόκριση στους Ελληνες και ό ίδιος προσωπικά αμέριστη αποδοχή.

13 Απριλίου 1939. Τρία χρόνια Πρωθυπουργός. - από ημερών γενικός ενθουσιασμός άνευ εξαιρέσεως υπέρ εμού.
1 Μαίου Εθνική εορτή εργασίας. Λόγος μου. Μεγάλος ενθουσιασμός. Εκδηλώσεις υπέρ Δημητράτου...Κατόπιν εργασία έως τας 9 το Βράδυ... αρχηγός Επιτελείου. Ανησυχία δια Ιταλούς Αλβανίαν. Προσπαθώ να κρατήσω αταραξίαν μου, αλλά τηλεγραφήματα Σκέφερη ανησυχαστικά.

«Το ίδιο πρωί της αφίξεώς μου είχα την πρώτη μου συνομιλία με τον Ελληνα Πρωθυπουργό, στρατηγό Ιωάννη Μεταξά. Η εμφάνιση του Έλληνα δικτάτορα δεν είχε απολύτως τίποτε το δικτατορικό και το στρατιωτικό. Βλέποντας τον μικρόσωμο μάλλον παχύ, ντυμένο πάντοτε πολιτικά, ακόμα και στις πιο επίσημες τελετές χωρίς θεατρινισμούς, με ένα καλοκάγαθο χαμόγελο καλού οικογενειάρχη και με μάτια που έλαμπαν πίσω από τα ασημένια του γυαλιά και που υγραίνοντο συχνά γιατί ήταν πολύ ευσυγκίνητος, κανείς δεν θα έλεγε ποτέ ότι ο άνθρωπος αυτός με την ήπια και ταπεινή εμφάνιση ήταν όχι μόνο ένας γενναίος στρατιώτης, αλλά και ένας άνθρωπος προικισμένος με σιδηρά θέληση και ικανός να διατηρήσει τον απόλυτο έλεγχο μιας εξαιρετικά δύσκολης καταστάσεως. Η ομιλία του και η έκφραση του προσώπου του ενέπνεαν μια εξαιρετική ειλικρίνεια , για την ειλικρίνεια δε αυτή, τόσο σπάνια στους άνδρες της Βαλκανικής δεν μου έδωσε αφορμή να αμφιβάλλω...Είμαι βέβαιος ότι αντίθετα με άλλους δικτάτορες, Ο Μεταξάς δεν ανέλαβε την Κυβέρνηση, ούτε ανέστειλε τις συνταγματικές ελευθερίες από καθαρό πάθος για την εξουσία, αλλά από ακλόνητη και ειλικρινή πεποίθηση ότι με αυτό τον τρόπο θα ωφελήσει τη χώρα του και θα θέσει τέρμα στις βίαιες εσωτερικές ταραχές, που χαρακτήρισαν πάντοτε την ελληνική πολιτική ζωή και που ήσαν ιδιαίτερα έντονες στα μεταπολεμικά χρόνια».

Στις 27 Σεπτεμβρίου σημειώνει. Φωτιά εις όλην την Ευρώπην. Γιουγκοσλαβία ελιποτάκτησε προς τους Βουλγάρους. Ρουμανία παρεσύρθη. Τουρκία ταλαντεύεται. Το τέλος; Εστω το τέλος!
28 Σεπτεμβρίου. Εργασία έως νύκτα βαθειά.
9 Οκτωβρίου. Όλη μέρα εγασία επίπονος. Παιδεία. Επικουρικά. Υπουργείον Εξωτερικών, και άλλα, έως 4μμ...Επιστράτευσις. Επειτα 9 clearing. Οικονομικά μέτρα. Επειτα ζήτημα....Κατάκοπος.

Τελικά στις 10 Οκτωβρίου χαίρεται. Ιταλία εδέχθη λύσιν μας.! Ζήτω!
14 Οκτωβρίου. Μας εγκαταλείπει η Τουρκία;
17 Οκτωβρίου. Διεκόπησαν αι διαπραγματεύσεις Τουρκίας-Ρωσσίας!...Εσηκώθηκε ένας μεγάλος εφιάλτης από το στήθος μου!
19 Οκτωβρίου. Σύναψις συμφώνου Τουρκίας - Γαλλίας - Αγγλίας - Ησυχάσαμε.
28 Οκτωβρίου. Υπογράφομεν με Γκράτσι συμφωνία Ελλάδος Ιταλίας.

Και ενώ ο πόλεμος στην Ευρώπη εξαπλώνεται η υγεία του Μεταξά δείχνει τα πρώτα σημάδια κάμψεως. Παρόλα εκείνος συνεχίζει απτόητος τα διπλωματικά ταξίδια. Θα παραστεί αυτοπροσώπως ως Υπουργός Εξωτερικών, σε όλες τις συναντήσεις με τους Βαλκάνιους ηγέτες και με τους Τούρκους. Διπλωματία, Στρατιωτική και Πολιτική εξουσία όλα στα χέρια του. Όπως κάποτε είχε ζητήσει όταν εκλήθη να βγάλει την Ελλάδα από το αδιέξοδο της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Αλλά τότε δεν του δόθηκε από τον Γούναρη (25 Μαρτίου 1921. Ημερολόγιο τόμ. 3).

Λίγες μέρες μετά την εισβολή της Ιταλίας κατέφθασε στον Πειραιά ο Ιταλός Πρέσβυς Εμμανουέλε Γκράτσι και τις επόμενες μέρες έδωσε τα διαπιστευτήριά του στο Μεταξά. Στο βιβλίο του περιγράφει αυτή την πρώτη συνάντηση και την εντύπωση που του έκανε ο Μεταξάς ως άνθρωπος. Το ίδιο περίπου κείμενο δημοσιεύει και στην ΤΖΙΟΡΝΑΛΕ ΝΤΕΛ ΜΑΤΙΝΟ. Την 1η Αυγουστου 1945, με τιτλο
L'uomo Metaxas.

Εκδόσεις Παπαζήση

Ι.Μεταξάς στην Τουρκία

Μποτάι - Μεταξάς - Γκρατσι στην Θεσσαλονίκη

Ακολουθεί ο τορπιλισμός της ΕΛΛΗΣ 15 Αυγούστου 1940 και το Ιταλικό τελεσίγραφο του Γκράτσι την 28η Οκτωβρίου. Η Ελλάδα μπαίνει στον Πόλεμο και αμύνεται του Πατρίου Εδάφους.

Η Ελλάδα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Θα νικήσωμεν!
Αλλά δια τους Έλληνας
υπέρ την Νίκην η Δόξα.

Η Ελλάδα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο - 28η Οκτωβρίου 1940 έως την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα την 27η Απριλίου 1941

English

e-mail | Guest Book | Ενημερώσεις Ιστοχώρου

Αναρτήσεις - Ενημέρωση & Ανάπτυξης Ιστοχώρου

Τι είπαν οι ξένοι ηγέτες & ο τύπος για το Αλβανικό έπος του 1940

20 Δεκεμβρίου 1940 - Συνάντηση με τον Γερμανό πρεσβευτή πρίγκιπα Βίκτωρα φον Έρμπαχ

Διακοίνωσις του Έλληνος Πρωθυπουργού Ι. Μεταξά προς την Βρεταννικήν Κυβέρνησιν 18 Ιανουαρίου 1941

Ημερολόγιο 1940

ΜΕΤΑΞΑΣ Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ

ΗΜΕΡΕΣ ΠΟΛΕΜΟΥ 1940-1941 - 8 Φεβρουαρίου - 7 Απριλίου 1941

28η Οκτωβρίου 1940 "Νίκη και Δόξα" έως τον θάνατο του Ι.Μεταξά την 29η Ιανουαρίου 1941

Από τον θάνατο του Ι.Μεταξά έως την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα την 27η Απριλίου 1941