ΑΠΟΚΡΥΨΗ ΑΡΧΑΙΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ
ΑΠΟΚΡΥΨΗ ΑΡΧΑΙΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ
Ιωάννης Μεταξάς αναφορά Ιωάννα Φωκά διέπεται από άδεια Creative Commons Αναφορά-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Unported.
Copyright © 2009 by Ioanna Phoca
Ιωάννης Μεταξάς
Ιωάννης Μεταξάς
Μόλις άρχισε ο πόλεμος την 28η Οκτωβρίου 1940, η Κυβέρνηση της 4ης Αυγούστου, δηλαδή ο αρμόδιος Υπουργός Παιδείας που ήταν ο ίδιος ο Μεταξάς μαζί με τον Υφυπουργό Νικόλαο Σπέντζας, μερίμνησαν ώστε να προστατευτούν τα εκθέματα των μουσείων της Ελλάδος και να μην γίνουν λεία των εχθρών σε περίπτωση που θα προέκυπτε κατοχή του Ελληνικού εδάφους. Ως γνωστόν τα μουσειακά αντικείμενα απετέλεσαν τακτικά λεία των κατακτητών σε όλους τους πολέμους ανά τους αιώνες. Επειδή στην περίπτωση του Πολέμου του 1940 η κυβέρνηση δεν επιθυμούσε να δώσει την παραμικρή εντύπωση ότι ήταν ετοιμοπόλεμη, δεν προέβη νωρίτερα στην απόκρυψή τους παρά μόνο όταν άρχισε ο πόλεμος την 28η Οκτωβρίου. Η απόκρυψη των Αρχαίων αποδείχτηκε ευεργετική.
Την απόφαση της απόκρυψης επιβεβαιώνει η προφορική μαρτυρία του Ακαδημαικού Σπύρου Ιακωβίδη σε τηλεοπτική συνέντευξη το 2012. «Τον Οκτώβριο του 1940, όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος, μόλις είχα εγγραφεί στο πανεπιστήμιο, πρωτοετής φοιτητής. Η απόκρυψη είχε ήδη αρχίσει κι εγώ προσέφερα την εθελοντική μου εργασία. Με έβαλαν σε μία από τις αποθήκες, όπου υπήρχαν τεράστια κασόνια. Η δουλειά μου ήταν να τυλίγω ταναγραίες σε παλιές εφημερίδες και με μεγάλη προσοχή να τις τοποθετώ στα κασόνια. Μετά, τη δουλειά συνέχιζε η ειδική επιτροπή που είχε συσταθεί. Όλοι δουλεύαμε ενάντια στον χρόνο, με τον φόβο της εισβολής των Γερμανών, και βέβαια με τεράστια προσοχή. Οι ταναγραίες τυλίγονταν εύκολα. Όμως τα αγγεία έσπαγαν ακόμα πιο εύκολα... Η δουλειά γινόταν στα υπόγεια του μουσείου. Τα αγάλματα τοποθετούνταν σαν άνθρωποι σε διαδήλωση. Στη συνέχεια χυνόταν πάνω τους άμμος που ξεχώριζε το ένα από το άλλο και τα σκέπαζε και από πάνω έπεφτε πλάκα τσιμέντο. Τα παράθυρα των υπόγειων χώρων τα φράζανε με τσουβάλια από άμμο. Με αυτό τον τρόπο δεν μπορούσαν να πάθουν τίποτε από αεροπορική επιδρομή».
Το γεγονός αυτό αναφέρει και επιβεβαιώνει ο ακαδημαικός και έφορος αρχαιοτήτων ε.τ. κύριος Βασίλειος Πετράκος στο έντυπο της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αρ. 144, Αθήνα 1994, με τίτλο "ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ 1940-1941" σημειώνοντας ότι στις 18 Ιουνίου του 1940 ο Υφυπουργός Παιδείας κος Ν. Σπέντζας ανακοίνωσε με εμπιστευτικό έγγραφο στους υπαλλήλους του Υπουργείου ότι από εκείνη την ημέρα απαγορευόταν η χορήγηση κανονικών αδειών, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Η απαγόρευση ίσχυε για όλους τους υπαλλήλους του Κράτους.
Επειδή η γενικότερη πολιτική της Κυβέρνησης ήταν να αποφεύγεται κάθε τι που θα μπορούσε να θεωρηθεί προπαρασκευή για πόλεμο συστήθηκε τότε και όχι νωρίτερα με υπουργική απόφαση μία επιτροπή της οποίας έργο θα ήταν η προστασία του περιεχομένου του νομισματικού Μουσείου. Λίγο αργότερα εκδόθηκαν από την διεύθυνση αρχαιολογίας του Υπουργείου Παιδείας τεχνικές οδηγίες δια την προστασίαν των αρχαίων των διαφόρων μουσείων από τους εναέριους κινδύνους, με τις οποίες εδίδοντο στους αρχαιολόγους οι κατευθύνσεις για τον τρόπο απόκρυψης τους.
Την απόφαση της απόκρυψης επιβεβαιώνει η προφορική μαρτυρία του Ακαδημαικού Σπύρου Ιακωβίδη σε τηλεοπτική συνέντευξη το 2012. «Τον Οκτώβριο του 1940, όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος, μόλις είχα εγγραφεί στο πανεπιστήμιο, πρωτοετής φοιτητής. Η απόκρυψη είχε ήδη αρχίσει κι εγώ προσέφερα την εθελοντική μου εργασία. Με έβαλαν σε μία από τις αποθήκες, όπου υπήρχαν τεράστια κασόνια. Η δουλειά μου ήταν να τυλίγω ταναγραίες σε παλιές εφημερίδες και με μεγάλη προσοχή να τις τοποθετώ στα κασόνια. Μετά, τη δουλειά συνέχιζε η ειδική επιτροπή που είχε συσταθεί. Όλοι δουλεύαμε ενάντια στον χρόνο, με τον φόβο της εισβολής των Γερμανών, και βέβαια με τεράστια προσοχή. Οι ταναγραίες τυλίγονταν εύκολα. Όμως τα αγγεία έσπαγαν ακόμα πιο εύκολα... Η δουλειά γινόταν στα υπόγεια του μουσείου. Τα αγάλματα τοποθετούνταν σαν άνθρωποι σε διαδήλωση. Στη συνέχεια χυνόταν πάνω τους άμμος που ξεχώριζε το ένα από το άλλο και τα σκέπαζε και από πάνω έπεφτε πλάκα τσιμέντο. Τα παράθυρα των υπόγειων χώρων τα φράζανε με τσουβάλια από άμμο. Με αυτό τον τρόπο δεν μπορούσαν να πάθουν τίποτε από αεροπορική επιδρομή».
Το γεγονός αυτό αναφέρει και επιβεβαιώνει ο ακαδημαικός και έφορος αρχαιοτήτων ε.τ. κύριος Βασίλειος Πετράκος στο έντυπο της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αρ. 144, Αθήνα 1994, με τίτλο "ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ 1940-1941" σημειώνοντας ότι στις 18 Ιουνίου του 1940 ο Υφυπουργός Παιδείας κος Ν. Σπέντζας ανακοίνωσε με εμπιστευτικό έγγραφο στους υπαλλήλους του Υπουργείου ότι από εκείνη την ημέρα απαγορευόταν η χορήγηση κανονικών αδειών, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Η απαγόρευση ίσχυε για όλους τους υπαλλήλους του Κράτους.
Επειδή η γενικότερη πολιτική της Κυβέρνησης ήταν να αποφεύγεται κάθε τι που θα μπορούσε να θεωρηθεί προπαρασκευή για πόλεμο συστήθηκε τότε και όχι νωρίτερα με υπουργική απόφαση μία επιτροπή της οποίας έργο θα ήταν η προστασία του περιεχομένου του νομισματικού Μουσείου. Λίγο αργότερα εκδόθηκαν από την διεύθυνση αρχαιολογίας του Υπουργείου Παιδείας τεχνικές οδηγίες δια την προστασίαν των αρχαίων των διαφόρων μουσείων από τους εναέριους κινδύνους, με τις οποίες εδίδοντο στους αρχαιολόγους οι κατευθύνσεις για τον τρόπο απόκρυψης τους.
